Menu
Menu
Interne controle bij een gemeente omvat alle beleidslijnen en procedures die zorgen voor financiële integriteit, doelmatige uitvoering en naleving van wet- en regelgeving. Het doel is eenvoudig te toetsen: gaat de gemeente verantwoord om met publieke middelen, en kun je dat aantonen? Interne controle is vaak aangeduid als IC/AO (administratieve organisatie en interne controle) en koppelt procesafspraken aan controles, autorisaties en rapportages. Daardoor zijn cijfers betrouwbaar, besluiten herleidbaar en werkzaamheden voorspelbaar.
Belangrijk is het continue karakter. Interne controle is geen losse check, maar een cyclisch proces van plannen, uitvoeren, controleren en bijsturen (PDCA). Door risico’s te identificeren en passende maatregelen te treffen, verklein je de kans op fouten en fraude en verbeter je tegelijk de dienstverlening. Voor inwoners leidt dat tot transparantie en vertrouwen; voor bestuur en management tot stabiele informatie en sneller bijsturen. Zo vormt interne controle de ruggengraat van goede interne beheersing binnen elke gemeentelijke organisatie.
Wil je sparren over de inrichting bij jouw gemeente? Neem dan direct contact met ons op of bel Jeroen de Wit 085-2500342.
De doelen zijn helder en toetsbaar. Allereerst rechtmatigheid: werken volgens wetten, verordeningen en eigen regels. Dat betekent aantoonbaar juiste aanbestedingen, subsidies en uitgaven binnen door de raad vastgestelde kaders. Daarnaast doelmatigheid en doeltreffendheid: processen lopen efficiënt én leveren de beoogde maatschappelijke resultaten op.
Transparantie is het derde doel. Duidelijke registraties, herleidbare besluiten en tijdige rapportages maken verantwoording richting raad en inwoners sterker. Kwaliteitsverbetering hoort daar vanzelf bij: bevindingen uit controles vertaal je naar structurele procesverbeteringen. Tot slot ondersteunt interne controle de rechtmatigheidsverantwoording: het college kan op basis van aantoonbare IC/AO-werkzaamheid een rechtmatigheidsverklaring bij de jaarrekening afgeven. Samen leveren deze doelen grip, voorspelbaarheid en vertrouwen op, dwars door beleidsterreinen heen: van sociaal domein en belastingen tot inkoop, vergunningen en projecten.
De werking begint bij scheiding van taken: autoriseren, uitvoeren en registreren zijn verdeeld over verschillende functies. Daarmee voorkom je belangenverstrengeling en beperk je fraude- en foutkansen. Vervolgens toets je processen op naleving: voeren teams de afgesproken key controls consequent uit, en is de dossiervorming op orde?
Een risicoanalyse bepaalt de focus. Je brengt per proces de grootste risico’s in kaart en koppelt er concrete beheersmaatregelen aan. Denk aan het vier-ogen-principe, leveranciersvalidatie, budgetcontroles en BRP-checks. Bevindingen rapporteer je kort en actiegericht: wat is de impact, wat is de oorzaak, wie pakt het op en wanneer is het opgelost? Essentieel is de terugkoppeling naar management en bestuur. Met maandelijkse dashboards en overlegmomenten stuur je bij op doorlooptijden, uitzonderingen en fouten. Zo wordt interne controle geen papieren tijger, maar een praktische manier van werken die de kwaliteit van dienstverlening en de rechtmatigheid zichtbaar verbetert.
De verbijzonderde interne controle is de jaarlijkse verdieping op materiële risico’s. Je selecteert transacties en dossiers op basis van materialiteit en risicoanalyse: denk aan inkopen boven drempels, aanbestedingsdossiers, subsidies, Wmo/Jeugdwet-beschikkingen en projecten met grote financiële impact. In de VIC toets je of key controls aantoonbaar hebben gewerkt en of afwijkingen tijdig zijn hersteld. Combineer steekproeven met data-analyse om patronen te vinden: dubbele leveranciers, afwijkende autorisaties of opvallende mutaties. Rapporteer beknopt: bevinding, impact, oorzaak, maatregel, eigenaar en termijn.
De opbrengst is tweeledig. Enerzijds ondersteunt VIC de rechtmatigheidsverklaring bij de jaarrekening. Anderzijds levert het concrete verbeteracties op die je opneemt in procesbeschrijvingen, autorisaties en opleiding. Door vaste testdraaiboeken en een herhaalbaar ritme groeit de kwaliteit elk jaar. VIC is daarmee geen eindcontrole, maar een motor voor continue verbetering.
Goed risicobeheer start met een actuele risicoanalyse per proces: kans, impact en bestaande beheersmaatregelen. Prioriteer waar het risico hoog is of waar recente wetswijzigingen spelen. Vertaal die prioriteiten naar meetbare indicatoren: doorlooptijd, foutpercentage, overschrijdingen per budgethouder, uitzonderingen in autorisaties. Monitor vervolgens wekelijks in een compact dashboard. Proceseigenaren sturen bij op signalen, (concern)control valideert trends en het management bespreekt de resultaten in de P&C-cyclus. Maak afspraken over datakwaliteit en definities, zodat discussies over cijfers verdwijnen.
Tip: begin klein, met een paar KPI’s per proces. Breid pas uit als de basis werkt. Met deze datagedreven manier van werken vervang je losse lijstjes door voorspelbaar sturen. Zo wordt interne controle zichtbaar, meetbaar en vooral effectief in het dagelijks werk.
IC/AO is het praktische deel van interne beheersing: processen, bevoegdheden en controles. Interne beheersing is breder en omvat ook cultuur, risicobereidheid en sturing. Je hebt beide nodig: duidelijke spelregels én het gedrag om ze consequent toe te passen.
Interne controle is doorlopend en vindt plaats in de lijn: proceseigenaren voeren controls uit en monitoren. Verbijzonderde interne controle (VIC) is de periodieke, onafhankelijke toets op specifieke risico’s en rechtmatigheid, vaak met steekproeven en data-analyse, gericht op aantoonbaarheid.
Dat hangt af van materialiteit, risico’s en gewenste zekerheid. Begin met een risico-gedreven selectie (hoog bedrag, hoge impact, afwijkende patronen) en schaal op waar je afwijkingen ziet. Leg je keuze en onderbouwing vast zodat accountant en auditcommissie deze kunnen volgen.
Start met eenduidige procesbeschrijvingen, een autorisatiematrix en basale datamonitoring (bijv. uit financieel systeem, inkoopmodule en zaaksyteem). Een eenvoudig dashboard met enkele KPI’s per proces is vaak al genoeg om structurele verbeteringen te realiseren.
Interne controle gemeente draait om voorspelbare processen, rechtmatige uitgaven en betrouwbare sturingsinformatie. Met sterke IC/AO-bouwstenen, duidelijke doelen, functiescheiding, autorisaties en key controls verminder je risico’s en versnelt besluitvorming. De verbijzonderde interne controle legt jaarlijks de vinger op de zere plek en maakt aantoonbaar waar bijsturing nodig is. Tip: maak het behapbaar. Begin met de grootste risico’s, monitor wekelijks en borg verbeteringen in processen én systemen. Zo groeit interne beheersing mee met de opgaven van vandaag, van sociaal domein tot inkoop en projecten.
Wil je een praktijkgerichte aanpak voor jouw gemeente? Neem contact op of bel direct met Jeroen de Wit 085-2500342. We denken mee, zetten het op en zorgen dat het werkt in de dagelijkse praktijk.
Sinds kort ben ik in dienst getreden bij Kodros. Mijn ervaring met het bedrijf en haar werknemers is tot nu toe zeer positief. Bij binnenkomst goed ontvangen en actief begeleid in het oppakken van mijn nieuwe taken. De interne communicatie verloopt soepel en er heerst een fijne sfeer op de werkvloer.
Ik ben recentelijk begonnen bij Kodros na het behalen van mijn diploma accountancy. Ik ben daar meteen goed ontvangen en bieden mij meteen de nodige begeleiding die ik nodig heb om een financial voor de gemeente te worden. In mijn eerste hadden ze al snel een plek gevonden voor mijn eerste project/werkervaring waar ik op dit moment nog steeds goed op mijn plek zit. Ik ben zeer tevreden over hoe ik in de eerste maanden al ben geholpen door Kodros.
Mijn ervaring met Kodros is zeer positief. De communicatielijnen zijn kort. Daarnaast is de persoonlijke aandacht er en wordt er professioneel gewerkt. Hiernaar was ik opzoek.
De ervaringen met Kodros waren sinds het eerste contact direct heel goed. Je voelt meteen dat de organisatie persoonlijk contact en aandacht voor elkaar hoog in het vaandel heeft.
De begeleiding van Kodros, in het bijzonder door consultant Loretta, was in alle opzichten een goede ervaring. Het enthousiasme, de betrokkenheid en vakkennis van Kodros maken het verschil. Een aanrader voor kandidaten die op zoek zijn naar een financiële functie bij een gemeente.
Ben je ook benieuwd wat wij voor jou kunnen betekenen? Neem contact op voor vrijblijvend advies. Jeroen de Wit helpt je graag met al jouw vragen.
© 2025 Kodros, alle rechten voorbehouden.